Een burenruzie? Bemiddelaars helpen buren om samen een oplossing te zoeken

Wat is burenbemiddeling?

Marc: Burenbemiddeling is een gratis dienst die het lokaal bestuur aanbiedt wanneer je die zelf aanvraagt om een ruzie met je buur op te lossen. Burenbemiddeling wil voorkomen dat burenconflicten escaleren en bij de politie of het gerecht terechtkomen.

Frieda: Neutrale burenbemiddelaars helpen om de situatie beter te begrijpen en de communicatie tussen buren te herstellen.

Hoe werkt dat dan precies?

Marc: Je kan burenbemiddeling aanvragen via de lokale coördinator burenbemiddeling. De coördinator geeft een korte beschrijving van de zaak aan de vrijwillige burenbemiddelaars. Dan gaan we met twee bemiddelaars luisteren naar de buur die de aanmelding heeft gedaan. Daarna proberen we te praten met de andere buur – dat is niet altijd eenvoudig – om ook die kant van het verhaal te horen. Wanneer we beide versies gehoord hebben, proberen we beide buren te overhalen tot een gezamenlijk bemiddelingsgesprek, waarin ze zelf een oplossing zoeken onder onze begeleiding.

Met welke problemen kloppen mensen zoal aan voor burenbemiddeling?

Frieda: Typische voorbeelden zijn burenruzies over geluidsoverlast, hinder van een aanpalend tuintje, huisdieren, vuilnis, parkeren. Burenbemiddelaars kunnen niet tussenkomen bij strafbare feiten.

Maar burenbemiddeling is steeds gebaseerd op vrijwillige deelname? 

Frieda: Dat klopt. Buren kunnen niet gedwongen worden om mee te werken. Elke buur moet bereid zijn om rond de tafel te gaan zitten.

Marc: Ook de burenbemiddelaar zelf kan ervoor kiezen om in een bepaalde zaak niet betrokken te worden.

Frieda: Burenbemiddelaars zijn ook vrijwilligers. Buren in discussie appreciëren dat. Iemand die vrijwillig tijd uittrekt om je probleem mee op te lossen, dat stimuleert mensen om meer begrip te hebben voor wat je zegt.

Nemen jullie een standpunt in bij bemiddeling?

Frieda: Als bemiddelaar ben je onpartijdig. Je zorgt ervoor dat beide buren de kans krijgen om hun standpunten, emoties, frustraties en verwachtingen te verwoorden. Je luistert aandachtig, je stelt op het juiste moment de juiste vragen en je probeert met gezond verstand en wat humor te achterhalen wat er niet gezegd wordt. Zo probeer je een duidelijk beeld te krijgen van de situatie en van wat ervoor zorgt dat mensen niet meer met elkaar kunnen communiceren.

Marc: De bemiddelaars leiden het gesprek en waken erover dat de buren op een veilige, correcte manier met elkaar praten. Tijdens de opleiding was ik, vanuit mijn professionele achtergrond als beroepsofficier, geneigd om onderhandelingstechnieken toe te passen, maar het werd snel duidelijk dat je als bemiddelaar geen onderhandelaar bent die doelgericht naar een bepaalde oplossing gaat. Je gebruikt alle middelen om tot een gesprek te komen en een win-win te vinden voor beide partijen, niet door zelf voorstellen te doen, maar door hen attent te maken op wat de ander zegt. Uiteindelijk is het niet alleen de bedoeling om het probleem op te lossen, maar ook om de communicatie tussen de buren duurzaam te herstellen.

Hoe gaan jullie om met de informatie uit zo’n gesprek?

Marc: De inhoud van de gesprekken  is vertrouwelijk. Een akkoord wordt dan ook mondeling gesloten en niet schriftelijk. Naar de coördinator toe rapporteren we enkel of de bemiddeling gelukt is of niet, zonder details over de inhoud.

Wat is de kans op succes?

Marc: Wanneer we beide buren  kunnen overtuigen om een gezamenlijk bemiddelingsgesprek aan te gaan, komt er in meer dan de helft van die gevallen een oplossing. Soms komt het na een aanmelding niet tot een gezamenlijk bemiddelingsgesprek, maar gaan buren gewoon zelf met elkaar in gesprek. Dan hebben we geen zicht op het resultaat, maar de communicatie is alleszins hersteld!

Waarom heb je ervoor gekozen om burenbemiddelaar te worden?

Frieda: Vanuit mijn beroep als advocate en als plaatsvervangend vrederechter werd ik steeds geconfronteerd met burenruzies die al in een verder stadium gevorderd waren. Ik was ontgoocheld dat deze ‘agressieve’ of juridische weg om conflicten te beëindigen zo weinig duurzaam succes opleverde. Met een ‘opgelegde’ oplossing is er steeds een ongelukkige partij. Bij bemiddeling is er meer kans dat de verstandhouding blijvend verbetert, omdat je veel vroeger optreedt en samen zoekt naar een oplossing die vanuit de buren zelf komt. Dat was voor mij een mooie aanvulling en nu ik m’n beroep heb neergelegd nog steeds een verrijkende manier om mee te werken aan een verbindende samenleving. Het blijft me verwonderen welke kracht er bij mensen zit om zelf creatieve oplossingen te vinden. Bemiddeling vraagt wel wat idealisme, want de tijd die je erin steekt is – op de vrijwilligersvergoeding na – niet betaald. Zo’n aanpak is niet mogelijk voor iemand die professioneel bezig is met conflicten die al in een veel te ver stadium zitten.

Marc: Ik ben in 2014 vrijwilliger geworden via mijn schoonzus, die verantwoordelijk was voor het provinciaal netwerk burenbemiddeling. Nadien sloot ik me ook aan bij enkele lokale netwerken. Het provinciaal netwerk burenbemiddeling heeft haar verantwoordelijkheden nu overgedragen aan de gemeenten. In Zaventem is er sinds dit jaar een gloednieuw lokaal netwerk, maar ik ben al vertrouwd met de regio vanuit mijn ervaring bij het provinciaal netwerk. Het geeft veel voldoening wanneer buren vaststellen dat ze de situatie nooit van de andere kant hebben bekeken en beide partijen bereid zijn water bij de wijn te doen. Met respect voor elkaar en de nodige goede wil kom je een heel eind. En hoe sneller je een conflictsituatie aanmeldt, hoe beter. Wacht niet tot de boel ontploft. Het is nooit te vroeg, maar soms te laat.

Ga naar de pagina over burenbemiddeling voor meer informatie